(14) 4. สนฺถารวคฺควณฺณนา

[152] จตุตฺถสฺส ปฐเม อามิสสฺส จ ธมฺมสฺส จ อลาเภน อตฺตโน ปรสฺส จ อนฺตเร สมฺภวนฺตสฺส ฉิทฺทสฺส วิวรสฺส เภทสฺส สนฺถรณํ ปิทหนํ สงฺคณฺหนํ สนฺถาโรฯ อยญฺหิ โลกสนฺนิวาโส อลพฺภมาเนน อามิเสน ธมฺเมน จาติ ทฺวีหิ ฉิทฺโทฯ ตสฺส ตํ ฉิทฺทํ ยถา น ปญฺญายติ , เอวํ ปีฐสฺส วิย ปจฺจตฺถรเณน อามิเสน ธมฺเมน จ สนฺถรณํ สงฺคณฺหนํ สนฺถาโรติ วุจฺจติฯ เอตฺถ จ อามิเสน สงฺคโห อามิสสนฺถาโร นามฯ ตํ กโรนฺเตน มาตาปิตูนํ ภิกฺขุคติกสฺส เวยฺยาวจฺจกรสฺส รญฺโญ โจรานญฺจ อคฺคํ อคฺคเหตฺวาปิ ทาตุํ วฏฺฏติฯ อามสิตฺวา ทินฺเนหิ ราชาโน จ โจรา จ อนตฺถมฺปิ กโรนฺติ, ชีวิตกฺขยมฺปิ ปาเปนฺติฯ อนามสิตฺวา ทินฺเนน อตฺตมนา โหนฺติ, โจรนาควตฺถุอาทีนิ เจตฺถ วตฺถูนิ กเถตพฺพานิฯ ตานิ สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺฐกถายํ (ปารา. 185) วิตฺถาริตานิฯ สกฺกจฺจํ อุทฺเทสทานํ ปาฬิวณฺณนา ธมฺมกถากถนนฺติ เอวํ ธมฺเมน สงฺคโห ธมฺมสนฺถาโร นามฯ

[153-163] ทุติยาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

สนฺถารวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

(15) 5. สมาปตฺติวคฺควณฺณนา

[164] ปญฺจมสฺส ปฐเม ‘‘อิโต ปุพฺเพ ปริกมฺมํ ปวตฺตํ, อิโต ปรํ ภวงฺคํ มชฺเฌ สมาปตฺตี’’ติ เอวํ สห ปริกมฺเมน อปฺปนาปริจฺเฉทปฺปชานนา ปญฺญา สมาปตฺติกุสลตาฯ วุฏฺฐาเน กุสลภาโว วุฏฺฐานกุสลตาฯ ปเคว วุฏฺฐานปริจฺเฉทกญาณนฺติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

[165] ทุติเย อุชุโน ภาโว อชฺชวํ, อชิมฺหตา อกุฏิลตา อวงฺกตาติ อตฺโถฯ อภิธมฺเมปิ (ธ. ส. 1346) วุตฺตํ – ‘‘ตตฺถ กตโม อชฺชโว? ยา อชฺชวตา อชิมฺหตา อกุฏิลตา อวงฺกตา, อยํ วุจฺจติ อชฺชโว’’ติฯ อนชฺชวญฺจ อชฺชวปฺปฏิกฺเขเปน เวทิตพฺพํฯ โคมุตฺตวงฺกตา, จนฺทเลขาวงฺกตา, นงฺคลโกฏิวงฺกตาติ หิ ตโย อนชฺชวาฯ เอกจฺโจ หิ ภิกฺขุ ปฐมวเย มชฺฌิม-ปจฺฉิมวเย จ เอกวีสติยา อเนสนาสุ ฉสุ จ อโคจเรสุ จรติ, อยํ โคมุตฺตวงฺกตา นาม, อาทิโต ปฏฺฐาย ยาว ปริโยสานา ปฏิปตฺติยา วงฺกภาวโตฯ